Biberondaki tehlike “BPA” (Bisphenol A)

Biz yine siyaset, cehalet falan derken yanıbaşımızda, hayatın dibinde gizli bir gündem var. Türkiye’de gündemde olmayan ama Batı’yı uğraştıran bir tehlike “BİSPHENOL A”… Birçok ülkede ambalaj üreticileri BPA yerine koyacakları maddeler buldukları için BPA kullanımı sonlandırılmıştır (örneğin atık kağıttan üretilen BGF / Bisguaiacol-F). Ne yazık ki ülkemizde bu hayati konu yeterince ele alınmadı, kamuoyu, anne ve babalar bilgilendirilmedi. Durumu yabancı medyadan izliyorduk. Şimdi sizlerle paylaşıyoruz.

Plastik şişe ve biberon gibi ambalajlarda bulunan “Bisphenol A” sinsi bir hormon dengesizleştiricisidir (endocrino-perturbateur). Yani vücutta hormon mekanizmasını bozar.

BPA’ya maruz kalmış anne karnındaki ceninlerde, yeni doğmuş bebeklerde ve çocuklarda büyüme ve davranış bozuklukları ortaya çıkıyor.
Polikarbonattan mamül plastik şişe ve ambalajlardan tüketilen su ve gıda maddeleriyle birlikte vücudumuza giren BPA maddesi prostat, beyin gelişimi, kalp hastalıkları, karaciğerde enzim bozuklukları ve diyabet hastalıklarına sebep oluyor.
Polikarbonat bebek biberonlarla beslenen çocuklar erken cinsel olgunlaşmaya maruz kalıyor.
Sperm üretiminde ciddi bir düşüşe sebep oluyor. Çünkü ne ilginçtir ki; BPA maddesi vücutta östrojen hormonunu taklit ediyor ve kadınlık hormonuna dönüşüyor!
Erişkinlerde göğüs kanseri riski oluşturuyor.

“BPA sağlığa zararlı bir maddedir. Su damacanalarından BPA nın suya karışması mümkün fakat bu miktar, sağlık sorunu yaratabilecek miktarın çok çok altındadır. Bebek biberonları hem kaynatma gibi sterilizasyon sırasında BPA salgılayabileceği hem de yeni doğanların sağlık yönünden yetişkinlere göre daha hassas olmaları nedeniyle BPA içeren malzemelerin kullanılmaması mantıklıdır.”

Video için resme tıklayın

BPA (BISPHENOL A) NEDİR? (Prof. Dr. İsmail PEKER)
İki fenol ve bir aseton molekülünün birleşmesinden oluşmuş bir organik bileşiktir. Renksiz katı bir maddedir, organik çözücülerde, ( örneğin eter, benzin, tiner vs.) de çözünür, fakat su içinde çok çok az çözünür. İki tane fonksiyonel temel grubundan dolayı polikarbonat , zayıf fakat ölçülebilir, hormona benzer bir özellik gösterir, bundan dolayı gıda ambalajında kullanılması sağlıkla ilgili kuruluşlarda ve tüketicilerde kullanımıyla ilgili soru işaretleri oluşturmuştur. BPA fazla miktarda yiyecek ve içeceklere geçerse obesiteden tiroit hastalıklarına hatta kansere kadar giden birçok sağlık sorununa yol açabildiği konusunda ciddi bilimsel makaleler vardır. Aslında tartışılan BPA nın zararlı olup olmaması değil, Polikarbonat esaslı ambalajlardan suya veya diğer gıda maddelerine BPA nın karışıp karışmadığıdır. Bazı hükümetler 2008 den beri BPA içeren polikarbonatlı ambalajları sağlık yönünden ne kadar güvenilir olduğunu sorgulamaya başladılar. Bunun için hem hükümetlerin sağlık Bakanlıkları, hem bu işlerle ilgili sanayi kuruluşları hem de akademisyenler değişik araştırmalar yapmışlardır. 2010 yılında ABD’de FDA (Gıda ve İlaçla ilgili hükümet kurumu) hamilelikde ve yeni doğanlarda BPA nın zararlı olabileceği konusunda kuşkular duymaya başladı. Kanada BPA yı toksik madde olarak ilan eden ilk ülke oldu. Halen Avrupa Birliği ve Kanada da bebek biberonlarında BPA içeren polikarbonatların kullanımı yasaklanmıştır. Türkiye de Avrupa’yla beraber bebek biberonları konusundaki yasağa katılmıştır.

BPA 1891 yılında Rus kimyacı Aleksandr Dianin tarafından keşfedilmiş, 1940 yılından itibaren Polikarbonat ve epoksi reçinelerin sertleştirilmesi için kullanılmıştır. Bu ürünler gıda ve içecek ambalajlanmasıda kullanılmış, BPA ile ilgili ilk çalışma 1930 larda yapıldıysa da, ancak 1997 yılında BPA nın zararlı etkileri olabileceği gösterilmiştir. Özelliklede hamilelerde ve yeni doğan bebeklere zararlı olabileceği konusunda bilimsel makaleler vardır. Üretimi, Aseton ve fenolün kuvvetli bir asit katalizörlüğünde birleştirilmesine dayanır. Genellikle, geri kazanım numarası 1,2,4,5 ve 6 olanlar BPA içermezler. Geri kazanım numarası 3 ve 7 olanların hepsi değilse bile bazıları BPA içerir. Tip 7, polikarbonat (PC) ve epoksi reçineler bisfenel A maddesinden yapılmış olabilirler. Tip 3 (PVC) (polivinilklorür) de plastikleştirici özelliğinden dolayı BPA antioksidan olarak katılabilir.

SONUÇ
BPA sağlığa zararlı bir maddedir. Su damacanalarından BPA nın suya karışması mümkün fakat bu miktar, sağlık sorunu yaratabilecek miktarın çok çok altındadır. Bebek biberonları hem kaynatma gibi sterilizasyon sırasında BPA salgılayabileceği hem de yeni doğanların sağlık yönünden yetişkinlere göre daha hassas olmaları nedeniyle BPA içeren malzemelerin kullanılmaması mantıklıdır. Ancak polikarbonat damacanalar yüksek ısılara tabi tutulursa 150 C civarında erir, 220 C civarında buharlaşmaya başlar. Böyle durumlarda tabii ki çok zararlı olur, fakat böyle bir durum ancak yağda bir şey kızartırken içine damacana parçası düşmesi gibi çok nadir durumlarda karşılanabilecek hallerdir.